Een ingebrande gietijzeren pan bakt niet alleen beter, maar gaat ook een leven lang mee! Dit komt doordat het inbranden van de pan deze beschermt tegen roest en het oppervlak daardoor verbetert. Heb jij een plaatstalen, carbon steel of gietijzeren pan zonder emaillelaag? Dan is inbranden niet optioneel, maar een must!
Als liefhebber én het verkooppunt van de beste gietijzeren pannen zoals Dutch Ovens en Skillets weten wij als geen ander hoe belangrijk goed onderhoud is. De uitleg in dit artikel is daarom ook onmisbaar voor jarenlang kook-, bak- & braadplezier!
Waarom moet je een gietijzeren pan inbranden?
Een gietijzeren pan is oersterk en heeft meerdere voordelen maar heeft van zichzelf geen anti-aanbaklaag.. Door je pan in te branden met een vetstof (zoals olie) leg je een beschermend laagje aan. Deze laag – ook wel patina genoemd – zorgt ervoor dat je pan steeds beter bakt naarmate je ‘m vaker gebruikt. Daarnaast beschermt de patina het gietijzer en staal tegen roest. Zonder inbrandlaag is je pan binnen no-time gevoelig voor vocht.
5 Snelle vragen over inbranden:
Deze 5 verdiepende vragen geven je meer informatie over het inbranden van gietijzer, waarom en wat er gebeurt tijdens het creëren van de patina. Vind je dat niet nodig? Sla ze over en ga gelijk door naar het stappenplan hieronder.
1. Wat gebeurt er tijdens het inbranden?
De vetstof die je gebruikt bij het inbranden van gietijzer breekt af door de hoge temperatuur, hierdoor ontstaat een nieuwe koolwaterstofverbinding (polymerisatie) waardoor de vetstof verandert naar een harde, gladde laag die zich hecht aan het oppervlak van de pan. Hoe vaker je dit proces herhaalt, hoe dikker en sterker de laag wordt.
2. Waarom beschermt inbranden tegen roest?
Als ijzer in contact komt met water en zuurstof ontstaat roest. Gietijzer is van nature poreus. Tijdens het inbranden trekt de vetstof in die microscopisch kleine poriën en sluit je het materiaal af waardoor zuurstof en water er niet bij kunnen.
3. Welke olie gebruik ik voor het inbranden?
Over welke olie je gebruikt voor het inbranden verschillende meningen. Vetstoffen met een hoog rookpunt (zoals zonnebloemolie of lijnzaadolie) zijn geschikt, omdat ze sneller polymeriseren. Van de ‘gewone’ oliën wordt lijnzaadolie vaak positief beoordeeld, omdat het een harde, gladde laag vormt. Kant en klare oplossingen voor het inbranden van gietijzer zijn altijd makkelijk en werken vaak sneller! Denk hierbij aan Petromax Care Conditioner, The Windmill Conditioner & Seasoning en de Valhal Cast Iron Care Wax.
4. Welke pannen kan ik inbranden?
Pannen die volledig bestaan uit plaatstaal, carbon staal of gietijzer kun je inbranden. Hebben deze pan een houten handvat of kunststof onderdeel dat niet verwijderd kan worden, kunnen ze niet in de oven en zijn ze niet geschikt. Ook pannen met een (kapotte) emaille laag en anti-aanbaklaag zijn niet geschikt om in te branden. Deze kun je beter weggooien en vervangen voor een gietijzeren pan ;).
5. Wanneer moet je gietijzer inbranden?
Je moet een gietijzeren pan inbranden wanneer de beschermlaag niet voldoende bescherming biedt. Op het moment dat je merkt dat eten sneller aanbakt of je pan begint te roesten, raden we je aan om de pannen opnieuw in te branden. Ook na een grondige reiniging (met zeep) zal je de pan opnieuw moeten inbranden. Nieuw gekochte pannen hebben vaak al een eerste laag seasoning. Je hoeft het dus niet eerst te doen. Echter is het alleen maar beter om wel te doen!
Verschillende methodes voor het inbranden
Het inbranden van gietijzeren, ook wel seasonen genoemd, kan op verschillende manieren. Denk hierbij aan verschillende warmtebronnen en verschillende vetstoffen. Elke liefhebber zal in de loop van de tijd zijn eigen manier ontwikkelen. Ook de grote merken hebben eigen vetstoffen met de bijbehorende methodes. Het staat voorop dat je een methode gebruikt die voor jou het beste werkt. Wij hebben veel plezier van onderstaande methode en die raden we je daarom aan! en natuurlijk mag je hem daarna naar wens aanpassen.
Dit heb je nodig:
- Vetstof: Er zijn hier meerdere mogelijkheden. De beste resultaten behalen wij met valhal conditioner. Echter zijn de Valhal Conditioner en Windmill ook goede substanties voor het inbranden van je gietijzeren pan.
Heb je deze middelen niet in huis, dan kun je ook Lijnzaadolie of zonnebloemolie gebruiken. Deze hebben een hoge brandpunt want het inbranden van je pan ten goede komt. Olijfolie of boter raden wij af. Dit gaat erg roken en laat een vieze laag achter. Bovendien wordt boter ranzig op den duur.
- oude droge doek: reserveer een oude theedoek of katoenen kledingstuk voor het insmeren van je pan. Keukenpapier kan ook maar bij een gietijzeren pan kunnen er stukjes achterblijven door de ruwheid en dat komt het inbranden niet ten goede
- Oven, fornuis of BBQ: De oven met rooster is het makkelijkst omdat je hierbij de temperatuur kan instellen. Lukt dit niet dan kan het ook op het fornuis. Heb je een bbq met deksel dan is dat een mooie manier om je gietijzer in te branden en geen geurtjes in huis te krijgen.
- Aluminiumfolie: Voorzie je bakplaat van aluminiumfolie. Dit voorkomt dat druipende olie in je bakplaat of onderkant van de oven trekt.
Stappenplan: Je gietijzeren pan inbranden
Maak jouw gietijzeren pan in deze zes stappen bestand tegen roest en aanbakken!
Stap 1: Een grondige reiniging
Was je Dutch Oven of andere gietijzeren pan grondig schoon. Zeep gebruiken mag! Maar laat hem niet te lang in het water en zeep staan. Aangekoekt eten verwijder je gemakkelijk met schraper of Chain Mail Scrubber Brush. Roest verwijder je eventueel met een schuurspons of staalwol. Als je de pan hebt gewassen met zeep spoel je hem altijd grondig na met schoon kraanwater.
Stap 2: Droog de pan nauwkeurig
Voordat je kan gaan seasonen, moet de pan helemaal droog zijn. Droog hem na het wassen af met een theedoek. Om het laatste vocht uit de pan te krijgen zet je hem even op het vuur of in de oven zodat de pan echt helemaal droog is!
Stap 3: Insmeren
In elk hoekje, gaatje en porie wil je de gekozen vetstof hebben. Je kunt het rijkelijk in de pan aanbrengen maar uiteindelijk wil je alle overtollige olie eruit hebben. Wij kiezen ervoor om het met een oude doek in de pan te smeren. Keukenpapier werkt ook maar kan door het grove gietijzer soms kleine stukjes achterlaten. Je wilt alles insmeren met een mooie, dunne laag. Te veel olie zorgt voor erg veel rook en een plakkerige pan.
Stap 4: Verwarmen in de oven
Verwarm de oven voor op 180°C, leg onderin een laag aluminiumfolie om je oven te beschermen tegen overtollig, vallend vet en zet het rooster in het midden. Zet de pan op zijn kop in je oven. Verwarm de pan 45 tot 60 minuten. Er kan flink wat rook en een vieze geur vrijkomen. Dat is normaal maar nog steeds niet prettig. Goed ventileren in de keuken is daarom aan te raden. Je zet de pan trouwens ondersteboven zodat de olie of het vet eruit loopt, wat een egale afdekking van de poriën geeft. Zet je de pan normaal, dan verzamelt de olie zich onder in de pan, wat zorgt voor een plakkerige laag.
Stap 5: Langzaam afkoelen
Laat de pan rustig afkoelen in de oven. In deze periode geef je de olie een kans om diep in de poriën te trekken. Ga niet overhaast te werk. Mochten er nog resten olie of vet zichtbaar zijn na het afkoelen, dan kun je deze met een schone doek verwijderen. Je ingebrande gietijzeren pan zal nu een donkere glans vertonen en is klaar voor gebruik.
Stap 6: Herhaling
Voor een optimaal resultaat herhaal je stap 3 t/m 5 nog een aantal keer. Dit zorgt voor een goede beschermlaag tegen roest en maakt een geweldige anti-aanbaklaag.
Wist je dat….
- Hoe vaker je de Dutch Oven gebruikt, hoe beter hij geseasoned is? Je kan nooit te veel seasonen, wel te weinig.
- Je een season behandeling pas hoeft te herhalen als eten erg in de pan blijft plakken?
- Je soms het invetten en verwarmen een aantal keer moet herhalen voor een optimaal resultaat?
- Een goed ingebrande pan kan je met zeep reinigen maar vet hem daarna wel in. Invetten na reinigen (met of zonder zeep)is altijd aan te raden.
Het onderhoud van je gietijzeren pan
Als je pan is ingebrand hoef je de pan alleen maar goed schoon te houden. Na het koken laat je de pan iets afkoelen en spoel je hem met warm water af. Gebruik weinig tot geen zeep omdat dit de patinalaag aan kan tasten. Aangekoekte resten kun je met een Chain Mail Scrubber verwijderen. Droog de pan af en zet hem desnoods weer even op het vuur om te zorgen dat hij echt droog is!
Roest in je gietijzeren pan
Als je gietijzeren pannen onverhoopt toch zijn gaan roesten, kan je de roest met azijn en een metaalspons, schuurpapier of staalborstel verwijderen. Wrijf de roest in met azijn en laat dit ongeveer 30 tot 60 minuten intrekken om het vervolgens met een hulpmiddel naar keuze te verwijderen.
tip: Voor snel resultaat gebruik je voor schuren een komborstel/staal borstel cup in combinatie met een boormachine. Dit gaat een stuk sneller, en werkt vrij goed!
